Recent gaf ik een lezing voor de Loge Rotterdam van de Theosofische Vereniging over ‘Karma, het causaal lichaam en het overstijgen van de dualiteit’. Als je het leuk vindt kan je hier de sheets van de lezing downloaden en de gebruikte bronnen. Voor de lezing heb ik vooral antroposofische en theosofische bronnen gebruikt. Hieronder tref je een korte samenvatting en onderaan een link naar de sheets van de lezing en pdf's van gebruikte bronnen.

De lezing ging in op het causaal lichaam als zetel van onze individuele ziel, de werking van de wet van karma, en hoe deze wet in ons werkt. Vervolgens kwam aan de orde hoe we zelf ook kunnen werken met ons karma via ‘karma oefeningen’ waarin we onder meer karmische patronen in onszelf kunnen ontdekken.

Het causale lichaam (zie afbeelding) is niet alleen de bron van onze vormgeving in elk leven, maar ook het blijvende innerlijke ‘voertuig’ dat we meenemen doorheen de incarnatiecyclus. In het causaal lichaam slaan we onze neigingen en patronen op. Het causale lichaam wordt gezien als drager van karma en voertuig of instrument van de ontwikkeling van onze ziel.

Vanuit dit perspectief bespraken we karma als een wetmatigheid, een fundamenteel, niet-willekeurig principe dat energieën in balans brengt. Niet als straf of beloning, maar als kosmische intelligentie die werkt via oorzaak en gevolg – individueel, collectief en kosmisch.

De theosoof Geoffry Farthing beschrijft in zijn publicatie ‘Aspecten van de Goddelijke Wet’:

‘Karma is gewoon handeling, een aaneenschakeling van oorzaken en gevolgen. Datgene wat elk gevolg aanpast aan zijn directe oorzaak; datgene wat onzichtbaar en feilloos deze gevolgen leidt om, als het gebied van hun werking, de juiste persoon op de juiste plaats te kiezen, is wat wij Karmische Wet noemen in de actieve wetten van Karma - absolute Gelijkheid - gebaseerd op de Universele Harmonie. Het is niet de onpersoonlijke wet van Karma die oorzaken creëert, het zijn de handelingen van levende wezens en in het bijzonder de handelingen van de verantwoordelijke mens ze karma creëert. Karma is de regelaar van effecten.

En vervolgens: ‘Het is ook niet het Absolute dat karma creëert, maar de mens, het eindige en bewuste wezen dat eruit geëvolueerd is. Met andere woorden, het is de mens, materie plus Brahman of het Absolute.’

Volgens de antroposoof Rudolf Steiner kan je werken met je karma. Hij ontwikkelde zogenaamde 'karma-oefeningen' waarmee karmische patronen – terugkerende thema’s in je leven – zichtbaar worden. Hij heeft hiervoor een aantal zogenaamde ‘kleinere en grotere’ karma oefeningen ontwikkeld. Niet bedoeld als intellectuele analyse, maar als innerlijke schouwing en waarneming.

Een van de kleinere oefeningen omvat de oefening van dankbaarheid, heel mooi! En ook de meerdaagse karma oefeningen waarin je werkt met bijvoorbeeld een gebeurtenis of ontmoeting die je beter wilt begrijpen. Maar ook door dagelijkse zelfreflectie, zelfonderzoek en innerlijke waakzaamheid ontstaat inzicht en ruimte om anders te reageren dan vanuit je vaste patronen of neigingen.

Hans Stolp, een adept van Rudolf Steiner heeft een mooi boek geschreven: ‘Eerlijk kijken naar jezelf’, waarin hij onder meer beschrijft hoe je dagelijks kan terugblikken op de intenties van je handelen. Want karma gaat niet alleen over daden, maar vooral de intenties die je erachter had. Binnen de esoterische tradities worden intenties als belangrijker worden geacht dan de daden zelf, omdat ze een groter potentieel hebben.

Gedachten zijn ook daden en onze begeertes en verlangens erachter zijn de werkelijke drijfveren. De vraag is: zijn drijfveren gericht op zelfzuchtigheid waardoor we ons meer aan onze lagere persoonlijkheid binden, of zijn ze in het belang van mededogen, onbaatzuchtigheid en bevorderen onze gedachten en daden daarmee onze spirituele groei?

We vinden in de Christelijke en gnostische tradities aanwijzingen terug dat in het vroege Christendom reïncarnatie werd onderwezen. Denk aan de kerkvader Origenes, of de christelijke scholen van de Valentinianen en Basilidianen. Zij hadden esoterische interpretaties van de ziel en haar cyclus van zuivering door meerdere levens van reïncarnatie en zielsontwikkeling. Ideeën die later als ketterij werden veroordeeld, maar diepe wortels hebben in spirituele tradities.

Een concrete aanwijzing vinden we in Johannes 9:1-4, waarin Jezus een blinde man geneest en zijn discipelen vragen: "Rabbi, wie heeft gezondigd, hijzelf of zijn ouders, dat hij blind geboren zou worden?" Deze vraag suggereert dat de discipelen het idee van een voorafgaand leven waarin de man zelf gezondigd zou kunnen hebben, niet vreemd vonden.

De uiteindelijke verlichting of zelfrealisatie bevrijdt de ziel na vele levens van het causale lichaam. Want wanneer alle lessen geleerd zijn, verdwijnt de noodzaak van reïncarnatie en gaat de ziel op in het goddelijke Zelf en wordt één met de universele Werkelijkheid.

Via deze link tref je de sheets van de lezing en pdf's met publicaties van de gebruikte bronnen:

• De sheets van de presentatie
• 'Aspects of the Divine Law' pdf publicatie van Geoffry Farthing - Engels
• 'Karma onderzoek' voordrachten van Rudolf Steiner - pdf publicatie
• 'Karma en reïncarnatie' - prettig te lezen artikel van Hans Stolp 
• 'Karma' door Annie Besant - machine vertaald in het Nederlands
• Prettig leesbaar artikel uit een Theosofia 'Karma, de ultieme wet van heelheid' 
• Kleine en grote karma oefeningen van Rudolf Steiner - artikel in het Engels